ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΤΥΧΗΣ

Την ζωή μας την κυβερνά η τύχη. Από τα γονίδια που κληρονομούμε μέχρι το λαχείο που αγοράζουμε , η ζωή αποτελεί ένα τυχερό παιχνίδι. Στην δουλειά , στην εκπαίδευση , τα ταξίδια , την υγεία και τον γάμο , δοκιμάζουμε την τύχη μας ελπίζοντας να πετύχουμε το καλύτερο.

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου "Οι κανόνες της τύχης" , ένα τμήμα των γραφομένων είναι και τα παραπάνω. Για όσους πιστεύουν ότι τα παραπάνω ισχύουν , αλλά και για όσους πιστεύουν ότι δεν μας κυβερνάει η τύχη αλλά κάποιος Θεός ο οποίος δεν έχει άλλη δουλειά να κάνει από το να μας παρατηρεί και να επεμβαίνει στην ζωή μας κατά το δοκούν, θα αναφέρω εδώ ορισμένα σημεία του βιβλίου. Πρόκειται για ένα ευανάγνωστο βιβλίο που ασχολείται με τις πιθανότητες και την στατιστική. Έναν κλάδο (είναι και της μόδας με τις δημοσκοπήσεις...) αρκετά στρυφνό αλλά από τους πλέον σημαντικούς στην ζωή μας. Δεν έχω ιδιαίτερες σχέσεις με το αντικείμενο - μόνο αυτό το βιβλίο έχω διαβάσει - αλλά παραθέτω ορισμένα στοιχεία για όσους ενδιαφέρονται ή θα ήθελαν να ενδιαφερθούν στο μέλλον...

1. Επιτραπέζια παιχνίδια που εμπεριείχαν το στοιχείο της τύχης είχαν κατά πάσα πιθανότητα κατασκευαστεί στην αρχαία Αίγυπτο από 3.000 π.χ.

2. Τα πρώτα ζάρια κατασκευάστηκαν πιθανότατα από τους Έλληνες , οι οποίοι τα ονόμαζαν "τέσσερα" -λέξη που παραπέμπει στις τέσσερις ακμές κάθε έδρας του ζαριού.

3. Μέχρι το 455 μ.χ. περίπου οι άνθρωποι ακόμα και οι χριστιανοί πίστευαν πολύ στην τύχη. Μετά την κατάρρευση της Ρώμης , άρχισαν σιγά σιγά να την απορρίπτουν. Ο Άγιος Αυγουστίνος έλεγε ότι τίποτα δεν συμβαίνει κατά τύχη διότι όλα ελέγχονται από την βούληση του Κυρίου...

4. Τα χαρτιά έκαναν την εμφάνιση τους κατά τον 14ο αιώνα.

5. Τα τυχερά παιχνίδια και ο τζόγος οδήγησαν τους μεγάλους μαθηματικούς Φερμά , Πασκάλ και Χούιγκενς να κάνουν αποφασιστικά βήματα στην ανάπτυξη του λογισμού του τυχαίου.

6. Ο πρώτος που προσπάθησε (σε γενικές γραμμές επιτυχώς) να μετατρέψει την θεωρία των τυχερών παιχνιδιών σε τυπική μαθηματική θεωρία ήταν ο μέγας Τζέιμς Μπερνούλι.

7. Σχετική πιθανότητα : Η πιθανότητα που θεωρούμε ότι έχει ένα γεγονός να εμφανιστεί , όταν οι παρατηρήσεις μας αφορούν μεγάλο αριθμό γεγονότων. Για παράδειγμα , η πιθανότητα να γεννηθεί αγόρι ή κορίτσι σε παγκόσμιο επίπεδο πλησιάζει το 50% . Αν όμως σε ένα χωριό γεννιούνται 10 παιδιά τον χρόνο και την προηγούμενη χρονιά γεννήθηκαν 7 αγόρια και 3 κορίτσια , η πιθανότητα να γεννηθεί αγόρι προφανώς και δεν πλησιάζει το 70% , έτσι;

8. Κλασσικός ορισμός της πιθανότητας : Η αριθμητική τιμή της πιθανότητας εμφάνισης ενός γεγονότος. Για παράδειγμα η πιθανότητα να φέρω με ένα ζάρι τον αριθμό 6 είναι 16,66666% ή αλλιώς μία στις έξι. Αυτή είναι η αριθμητική πιθανότητα. Εγώ ως γκαντέμης μπορεί να το ρίξω 30 φορές και να μην το φέρω!!!

9. Υποκειμενική πιθανότητα : Υποκειμενική ή αλλιώς προσωπική πιθανότητα είναι η ποσοτική επί τοις εκατό πίστη που έχουμε για την εμφάνιση ή ύπαρξη ενός γεγονότος. Κάποιος μπορεί να πει για παράδειγμα ότι η πιθανότητα να υπάρχουν εξωγήινοι είναι μεγαλύτερη του 70% χωρίς να μπορεί να το αποδείξει μαθηματικά. Απλώς εκφράζει μέσω της πιθανότητας την προσωπική του εκτίμηση (εξαιρούνται οι καλεσμένοι της Δρούζα και του Χαρδαβέλλα. Αυτοί δεν πιστεύουν σε πιθανότητες και τέτοιες αηδίες!).

10. Η πιθανότητα να κερδίσει κάποιος το Λόττο (να βρει δηλαδή έξι αριθμούς σε σύνολο 49) είναι 1 στα 13.983.86 , δηλαδή σχεδόν 1 στα 14 εκατομμύρια... Θα συνεχίσετε να παίζετε;

11. Πιθανές αιτίες θανάτου : α) τροχαίο ατύχημα 1,7% β) Πόση χλωριωμένου νερού 0,56% γ) Καθημερινή κατανάλωση μοσχαρίσιου κρέατος ψημένου στα κάρβουνα 0,35% δ) Πνιγμός σε πλημμύρα 0,0042% ε) Χτύπημα από κεραυνό 0,0035% στ) Θάνατος από πτώση μετεωρίτη 0,0000004%. Συμπέρασμα; Ποιο πιθανό είναι να πεθάνετε από πτώση μετεωρίτη παρά να κερδίσετε το Λόττο !!!

12. Η μεγαλύτερη τύχη στην ιστορία καταγράφηκε στο Νιου Τζέρσι όπου μία γυναίκα κέρδισε το λαχείο δύο φορές μέσα σε 4 μήνες. Η πιθανότητα να συμβεί αυτό είναι 1 στα 17 τρισεκατομμύρια!!!

13. Ποια είναι η πιθανότητα 2 άτομα σε μία σχολική τάξη 23 ατόμων να έχουν γεννηθεί την ίδια ημερομηνία; Η απάντηση είναι 50,007% , δηλαδή περισσότερες από 1 στις 2!!!

14. Δεσμευμένη πιθανότητα : Είναι η πιθανότητα να συμβούν τα γεγονότα Α και Β τα οποία δεν είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους αλλά το ένα δεσμεύει το άλλο. Εξυπακούεται ότι είναι διαφορετική η πιθανότητα να συμβεί το Α δεδομένου του Β και διαφορετικό να συμβεί το Β δεδομένου του Α. Για παράδειγμα είναι διαφορετική η πιθανότητα (πολύ μικρή) κάποιος που έχει κάνει σεξ να έχει προσβληθεί από έιτζ και διαφορετική η πιθανότητα (πολύ μεγάλη) κάποιος που έχει έιτζ να είχε κάνει προηγουμένως σεξ). Είναι νομίζω κατανοητό...

15. Τηλεπαιχνίδι : Ο παρουσιαστής σας ζητάει να διαλέξετε μία από τις τρεις προτεινόμενες κουρτίνες Α, Β και Γ. Πίσω από την μία υπάρχει ένα δώρο. Πίσω από μία από τις άλλες 2 υπάρχει το Ζονγκ. Ας υποθέσουμε ότι επιλέγουμε την Α. Η βοηθός του παρουσιαστή , η Μενεγάκη π.χ. , γνωρίζει τι υπάρχει πίσω από τις πόρτες Β και Γ. Ανοίγει π.χ. την Β και εμφανίζεται το Ζονγκ. Επειδή σας συμπαθήσανε στο στούντιο σας δίνουν μία δεύτερη ευκαιρία να επιλέξετε. Σας ρωτάνε. Θέλετε να διατηρήσετε την αρχική σας επιλογή (κουρτίνα Α) ή να αλλάξετε γνώμη και να διαλέξετε την τρίτη επιλογή (κουρτίνα Γ , καθώς στην Β υπήρχε το Ζόνγκ) ; Προκειμένου να διπλασιάσετε την πιθανότητα να κερδίσετε το δώρο , όσο και αν φαίνεται περίεργο και δύσπιστο εκ μέρους σας , πρέπει να αλλάξετε επιλογή!!!

Εξηγούμαι για να μην παρεξηγούμαι: Υπάρχουν τρεις κουρτίνες οι Α , Β , Γ. Η πιθανότητα στην αρχή του παιχνιδιού να βρείτε το δώρο είναι 1/3 ή 33,33%. Η πιθανότητα να μην το βρείτε είναι βεβαίως 2/3 ή 66,66%. Αν λοιπόν αλλάξετε κουρτίνα , η πιθανότητα να κερδίσετε θα γίνει 2/3 ή 66,66% και αντίστοιχα η πιθανότητα να χάσετε θα είναι 33,33% .

Ιδού ο πίνακας αν δεν αλλάξετε γνώμη :

Το δώρο βρίσκεται κορτίνα :Α

Επιλέγετε κουρτίνα: Α

Η Μενεγάκη ανοίγει: Β ή Γ

Αποτέλεσμα : Μένετε στην Α και κερδίζετε

Το δώρο βρίσκεται κουρτίνα: Β
Επιλέγετε κουρτίνα : Α
Η Μενεγάκη ανοίγει : Γ
Αποτέλεσμα : Μένετε Α και χάνετε

Το δώρο βρίσκεται κουρτίνα: Γ
Επιλέγετε κουρτίνα :Α
Η Μενεγάκη ανοίγει : Β
Αποτέλεσμα : Μένετε Α και χάνετε

Ιδού ο Πίνακας αν αλλάξετε γνώμη :

Το δώρο βρίσκεται κουρτίνα: Α
Επιλέγετε κουρτίνα : Α
Η Μενεγάκη ανοίγει : Β
Αποτέλεσμα : Αλλάζετε από Α σε Γ και χάνετε

Το δώρο βρίσκεται κουρτίνα: Β
Επιλέγετε κουρτίνα : Α
Η Μενεγάκη ανοίγει : Γ
Αποτέλεσμα : Αλλάζετε από Α σε Β και κερδίζετε

Το δώρο βρίσκεται κουρτίνα: Γ
Επιλέγετε κουρτίνα : Α
Η Μενεγάκη ανοίγει : Β
Αποτέλεσμα : Αλλάζετε από Α σε Γ και κερδίζετε

Άρα οι πιθανότητες να κερδίσετε έγιναν 66,66% . Διπλασιάστηκαν!!!

16. Ξέρω πολλούς ανθρώπους που φοβούνται τα αεροπλάνα. Κάποτε τα φοβόμουν και εγώ. Δεν ξέρω κανέναν όμως που να φοβάται τα αυτοκίνητα ή τα τρένα. Δείτε αυτές τις πιθανότητες και θα καταλάβετε ότι αυτό είναι αντιφατικό.

Δυστύχημα με αυτοκίνητο διασχίζοντας τις ΗΠΑ από άκρη σε άκρη : 1 στις 14.000

Δυστύχημα με τρένο διασχίζοντας τις ΗΠΑ από άκρη σε άκρη : 1 στις 1.000.000
Δυστύχημα με αεροπλάνο διασχίζοντας τις ΗΠΑ από άκρη σε άκρη : 1 στις 10.000.000

Είπατε τίποτα;

17. Η αντίληψη της μέσης οικογένειας για τον κίνδυνο :

Μία οικογένεια ταξιδεύει με το αυτοκίνητο σε έναν πολυσύχναστο αυτοκινητόδρομο με μέση ταχύτητα 100 χιλιόμετρα την ώρα , η παχύσαρκη μητέρα στην θέση του συνοδηγού μασουλαει πατατάκια , ο πατέρας οδηγεί αφήνοντας το τιμόνι με το ένα χέρι για να πιάσει τον φραπέ και να ανάψει το τσιγάρο και το μικρό παιδί κάθεται μεταξύ τους και παίζει με τον κεντρικό καθρέπτη. Οι γονείς , οικολόγοι και οι δύο , συζητούν τις ανησυχίες τους για την μόλυνση του περιβάλλοντος , τα δηλητήρια και τα χημικά που υπάρχουν γύρω τους , τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει το παιδί τους από την έκθεση στις κεραίες κινητής τηλεφωνίας στην γειτονιά τους και τον φόβο τους για την επέκταση της πυρηνικής ενέργειας , το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την τρύπα του όζοντος...

Ελπίζω να μην αναγνωρίζετε τον εαυτό σας σε αυτήν την περιγραφή , διότι αν όντως συμβαίνει αυτό έχετε αξιολογήσει λίγο ανορθολογικά τους κινδύνους της ζωής...