Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2008

ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ

Σήμερα το πρωί έλαβα e-mail από μία συνάδελφο. "Μπες στο mail , σου έχω στείλει κάτι δυνατό" , μου λέει. Πάω στο γραφείο και ανοίγω ένα ηλεκτρονικό μήνυμα με τίτλο: "Ἡ ἀποχαιρετιστήρια επιστολή τοῦ Γκαμπριὲλ Γκαρσία Μάρκες". Να πω την αλήθεια κάτι μου θύμιζε η όλη φάση αλλά παρόλα αυτά άνοιξα το αρχείο και το διάβασα. Πρόκειται για ένα καλογραμμένο κείμενο , το οποίο μιλάει για την αγάπη , τον έρωτα και την ζωή. Υποτίθεται ότι συντάχθηκε από τον μεγάλο συγγραφέα ως αποχαιρετιστήριο γράμμα. Υποτίθεται επίσης , ότι ο Μάρκες πάσχει από καρκίνο στους λεμφαδένες και βρίσκεται στα τελευταία του. Όταν το διάβασα αυτό, πείστηκα ότι πρόκειται περί "μούφας" διότι ο άνθρωπος ζει και βασιλεύει και έχει περάσει και τα 80.
Αναρωτιέμαι πόσοι είναι αυτοί που δεν έχουν ψάξει το όλο θέμα και πιστεύουν ότι ο Μάρκες έγραψε αυτό το γράμμα. Σίγουρα θα είναι πολλοί. Αυτό βέβαια δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία. Το να παραπλανηθεί κάποιος και να νομίζει ότι ο Μάρκες έχει πεθάνει ή πεθαίνει από ώρα σε ώρα , δεν είναι και κάτι τρομερό. Όλοι μας λίγο πολύ, έχουμε θεωρήσει ως δεδομένα , αρκετά πράγματα τα οποία δεν είχαμε την δυνατότητα να ελέγξουμε. Το αν ο Μάρκες έγραψε αυτή την επιστολή, είναι κάτι που μπορεί να ελεγχθεί πολύ εύκολα με μία αναζήτηση στο google, δεν μπορεί να γίνει το ίδιο όμως και με άλλες "ειδήσεις" που κυκλοφορούν ευρέως στο διαδίκτυο. Χρειάζεται πολλή ψάξιμο , γνώσεις ξένων γλωσσών και αρκετή διάθεση για να αποσαφηνίσεις την πιστότητα πολλών "ειδήσεων" και "ιδεών" που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και όχι μόνο σε αυτό.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα περιαστικού μύθου είναι η περίφημη δήλωση του Κίσσιγκερ : «Ο ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γι' αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του ρίζες. Τότε ίσως συνετισθεί. Εννοώ, δηλαδή, να πλήξουμε τη γλώσσα, τη θρησκεία, τα πνευματικά και ιστορικά αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητά του να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει, για να μη μας παρενοχλεί στα Βαλκάνια, να μη μας παρενοχλεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, σε όλη αυτή τη νευραλγική περιοχή μεγάλης στρατηγικής σημασίας για μας, για την πολιτική των ΗΠΑ».
Υπάρχουν πάρα πολλοί που πιστεύουν ότι η δήλωση αυτή έχει γίνει. Χωρίς να το έχουν ψάξει και χωρίς να έχουν στα χέρια τους κανένα στοιχείο. Άσχετα αν έχει αποδειχθεί ότι η δήλωση αυτή δεν έγινε ποτέ, κάποιοι πιστεύουν και θα συνεχίσουν να πιστεύουν ότι αυτή η πρόταση έχει ειπωθεί..
Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα περιαστικού μύθου είναι το περίφημο κείμενο-απάτη σχετικά με το πρόγραμμα Hellenic Quest και την "νοηματική" μορφή της Ελληνικής γλώσσας. Άλλη "αληθινή" είδηση και αυτή...
Για να μην μακρηγορώ, βρήκα στην αξιόλογη ιστοσελίδα (www.skepdic.gr ) μία λίστα με αρκετούς διαδεδομένους περιαστικούς μύθους :

Μύθος 1 : Χρησιμοποιούμε μόνο το 10% του εγκεφάλου μας

Μύθος 2 : Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι η πρώτη αιτία θανάτων.

Μύθος 3 : Οι περισσότερες ιατρικές θεραπείες δεν έχουν ελεγχθεί κλινικά.

Μύθος 4 : Η "Εξέλιξη των Ειδών" είναι απλά μια θεωρία. Ο Δημιουργισμός είναι επίσης μια θεωρία. Για να είμαστε δίκαιοι στα παιδιά μας, πρέπει να τα διδάσκουμε και τα δυο.

Μύθος 5 : Η Jeane Dixon προέβλεψε τη δολοφονία του προέδρου Κένεντυ.

Μύθος 6 : Ο εγκέφαλος είναι πιο διορατικός και παραγωγικός όταν βρίσκεται στην κατάσταση Άλφα.

Μύθος 7 : Υπάρχουν Άνδρες με Μαύρα που δουλεύουν για την κυβέρνηση, και η δουλειά τους είναι να επισκέπτονται ανθρώπους που έχουν δει UFO και να τους απειλούν να μη μιλήσουν σε κανένα για την εμπειρία τους.

Μύθος 8 : Ο Kenneth Arnold είδε ένα UFO το 1947.

Μύθος 9 : Οι Αλλοιωμένες Καταστάσεις Συνείδησης μεταφέρουν ένα άτομο σε μια υψηλότερη κατάσταση επίγνωσης και παραγωγικότητας.

Μύθος 10 : Υπάρχει μια κατάρα στην οικογένεια Κένεντυ.

Μύθος 11 : Δαίμονες μπορούν να κυριεύσουν την ψυχή μας.

Μύθος 12 : Υπάρχει μια Εβραϊκή συνωμοσία για να κυριεύσουν την Γη.

Μύθος 13 : Το να περπατήσεις πάνω σε αναμμένα κάρβουνα χωρίς να κάψεις τα πόδια σου, απαιτεί παραφυσικές ή υπερφυσικές δυνάμεις.

Μύθος 14 : Η επιθανάτια εμπειρία συνήθως είναι ευχάριστη και γαλήνια, και περιλαμβάνει μια αίσθηση ότι κινείσαι μέσα σε ένα τούνελ προς κάποιο λαμπρό φως.

Μύθος 15 : Συνήθως απωθούμε ασυνείδητα τις τραυματικές εμπειρίες.

Μύθος 16 : Ο Edgar Cayce ήταν αγράμματος.

Μύθος 17 : Η ύπνωση είναι μια πύλη προς το ασυνείδητο.

Μύθος 18 : Κατά τη διάρκεια της ισημερίας ένα αβγό μπορεί να ισορροπήσει όρθιο.

Μύθος 19 : Οι γιατροί συνήθως δεν γνωρίζουν τίποτα περί διατροφής.

Μυθός 20 : Οι φυσικοί δεν γνωρίζουν πως μπορεί και πετάει μια μύγα.

Μύθος 21 : Η θεραπεία μέσω πίστης δουλεύει.

Μύθος 22 : Ο Δρ. Randolph Byrd απέδειξε επιστημονικά ότι η προσευχή μπορεί να θεραπεύσει.

Μύθος 23 : Ακόμα και αν απέτυχε ο Δρ. Byrd, άλλοι κατάφεραν να αποδείξουν επιστημονικά πως η προσευχή θεραπεύει.

Μύθος 24 : Μπορείς να αυξήσεις το δείκτη νοημοσύνης σου και να εξαφανίσεις εγκεφαλικούς όγκους ακούγοντας Μότσαρτ.

Μύθος 25 : Τα όργανα που προορίζονται για μεταμόσχευση, μεταφέρουν κάποια χαρακτηριστικά προσωπικότητας του δότη, στον αποδέκτη του οργάνου.

Μύθος 26 : Περισσότερα αεροσκάφη και πλοία έχουν εξαφανιστεί χωρίς ίχνος στη θάλασσα μεταξύ Μαϊάμι, Βερμούδων και Φλόριδας, παρά οπουδήποτε αλλού στον κόσμο.

Μύθος 27 : Ο τρόπος που γράφει κάποιος πάνω σε ένα χαρτί, δείχνει την προσωπικότητα του και τις κρυμμένες προθέσεις του.

Μύθος 28 : Ο πολυγράφος είναι ένα αξιόπιστο μηχάνημα για να βλέπουμε αν κάποιος λέει αλήθεια ή ψέμματα.

Μύθος 29 : Ο Αϊνστάιν πίστευε σε ένα προσωπικό Δημιουργό.

Μύθος 30 : Εγκλήματα, ψυχικές ασθένεις, αυτοκτονιές και επείγοντα περιστατικά αυξάνουν κατά τη διάρκεια μιας πανσελήνου.

Μύθος 31 : Ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής αποδεικνύει ότι η εξέλιξη των ειδών είναι λανθασμένη.

Μύθος 32 : Η θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου, η θεωρία της φυσικής επιλογής, υπονοεί την ανισότητα των φύλων, των φυλών και των εθνών.

Μύθος 33 : Ο Δημιουργισμός υπονοεί ότι η εξέλιξη και η θεωρία του Big Bang είναι λάθος.

Μύθος 34 : Τα Λέμμινγκς (Lemmings) διαπράττουν μαζική αυτοκτονία πηδώντας από ένα γκρεμό.

Μύθος 35 : Οι φονταμεταλιστές Χριστιανοί (ενάντια στη θεωρία της εξέλιξης) είναι η πλειονότητα των Χριστιανών.

Μύθος 36 : Το να κατέχει κάποιος μια πατέντα δηλωμένη στο Αμερικάνικο Γραφείο Ευρεσιτεχνιών, σημαίνει ότι το μηχάνημα του δουλεύει κιόλας.

Μύθος 37 : Το Διαπολιτειακό Σύστημα Αυτοκινητοδρόμων του Αϊζενχάουερ (Eisenhower Interstate Highway System) απαιτεί σε κάθε 5 μίλια το 1 να είναι ευθεία ώστε να μπορούν να προσγειώνονται αεροπλάνα σε περίπτωση πολέμου ή άλλων εκτάκτων αναγκών.

Μύθος 38 : Το να περνάει κάποιος υποσυνείδητα μηνύματα, έχει αποδειχθεί εμπειρικά ότι δουλεύει.

Μύθος 39 : Οι ψευδείς μνήμες κακοποίησης "φυτεύονται" πάντα από άπειρους ψυχοθεραπευτές μέσω της ύπνωσης και οι ανεκτημένες μνήμες είναι πιο αξιόπιστες όταν ανακύπτουν εξω από τη θεραπεία.

Μύθος 40 : Ο Αϊνστάιν πίστευε στην αστρολογία.

Μύθος 41 : Οι αυτοκτονίες αυξάνονται κάτα την περίοδο των διακοπών.

Μύθος 42 : Η NASA έκανε τις σεληνιακές προσεδαφίσεις στα ψέμματα.

Μύθος 43 : Οι επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι ο εγκέφαλος είναι στην πραγματικότητα δυο εγκέφαλοι και οι καθένας έχει τη δική του λειτουργία : το αριστερό ημισφαίριο είναι η έδρα του λογικού, αναλυτικού, επιστημονικού εαυτού και το δεξί ημισφαίριο είναι η έδρα του καλλιτεχνικού, συναισθηματικού, διασθητικού και δημιουργικού εαυτού.

Μύθος 44 : Το να το γυρίσετε σε τσιγάρα χαμηλής περιεκτικότητας σε πίσσα, μειώνει την πιθανότητα έκθεσης σε καρκινογόνες ουσίες του καπνού.

Μύθος 45 : Ο εμβολιασμός * των παιδιών με τον εμβόλιο MMR για την πρόληψη ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς, προκαλεί αυτισμό.

Μύθος 46 : Ο Χριστόφορος Κολόμβος πίστευε ότι η Γη είναι επίπεδη.

Μύθος 47 : Οι Εσκιμώοι έχουν 17 με 23 διαφορετικές λέξεις για το χιόνι.

Μύθος 48 : Η Αρχή του Μπερνούλι εξηγεί πως είναι δυνατή η κάθε μορφή πτήσης.

Μύθος 49 : Η ζάχαρη προκαλεί υπερκινητικότητα στα παιδιά.

Μύθος 50 : Το αλκοόλ, ιδιαίτερα το κόκκινο κρασί, είναι καλό για την υγεία.

Μύθος 51 : Η ημικρανία είναι ένας δυνατός πονοκέφαλος.

Μύθος 52 : Οι φωτογραφίες Κίρλιαν δείχνουν "φαντασματικά μέρη",π.χ. όταν τοποθετείται ένα φύλο πάνω στην πλάκα και μετά κόβεται στα δυο και φωτογραφίζεται, εμφανίζεται ολόκληρο το φύλο αποδεικνύοντας ότι τα πράγματα έχουν αύρα.

Μύθος 53 : Στο Βόρειο Ημισφαίριο το νερό κυλάει αριστερόστροφα στις αποχετεύσεις, ενώ στο Νότιο κυλάει δεξιόστροφα, λόγω της δύναμης Κοριόλις.

Μύθος 54 : Η σελήνη μπορεί να προκαλέσει ωορηξία και να επιφέρει γονιμότητα, ανάλογα με τη φάση στην οποία ήταν κατά τη στιγμή της γέννησης σας.

Μύθος 55 : Ο υδράργυρος στα οδοντιατρικά αμαλγάματα δηλητηριάζει τους ανθρώπους.

Μύθος 56 : Για καλή υγεία, πρέπει να πίνετε 8 ποτήρια νερό την ημέρα *. Όμως, μια μελέτη δείχνει να έχει καλά στοιχεία ότι το να πίνετε 5 ποτήρια την ημέρα είναι καλύτερο απ'το να πίνετε 2 ή λιγότερα, όσον αφορά τις μοιραίες καρδιαγγειακές παθήσεις.

Μύθος 57 : Ο Δαρβίνος αποκύρηξε την εξέλιξη και τη θεωρία της φυσικής επιλογής στο νεκροκρέβατο του.

Μύθος 58 : Οι άνθρωποι που ήταν παρόντες στο άνοιγμα του τάφου του βασιλιά Τουταγχαμών, εκτέθηκαν στην "κατάρα της μούμιας" και πέθαναν μετά από λίγο καιρό.
Μύθος 59 : Οι γυναίκες έχουν περισσότερα πλευρά από τους άντρες.

Μύθος 60 : Η Σελήνη είναι μια ισχυρή πηγή βαρυτικής έλξης πάνω στο ανθρώπινο σώμα.

Μύθος 61 : Εννιά μήνες μετά από ένα Μπλακ Αουτ, υπάρχει σημαντική αύξηση στον αριθμό των γεννήσεων.

Μύθος 62 : Ένας επίτροπος σε κάποιο γραφείο ευρεσιτεχνιών είχε κάποτε γράψει ότι "οτιδήποτε μπορεί να εφευρεθεί, έχει εφευρεθεί".

Μύθος 63 : Ο Δαρβίνος παραδέχθηκε ότι ήταν αδύνατο να εξηγήσει την προέλευση του ματιού με την φυσική επιλογή.

Μύθος 64 : Η Ελληνική γλώσσα παρολίγον να γίνει επίσημη γλώσσα των ΗΠΑ και μάλιστα αυτό δεν συνέβη για μία και μόνον ψήφο.

Μύθος 65 : Το 75% όλων των ανθρώπων που έχουν ποτέ γεννηθεί ζουν σήμερα στον πλανήτη μας.

Μύθος 66 : Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στην Αμερική, έχουν προβλεφθεί από το Κοράνι.

Μύθος 67 : Το Σινικό τοίχος είναι το μοναδικο ανθρώπινο κατασκεύασμα που φαίνεται από το διάστημα.

Μύθος 68 : Ο Παστέρ (Pasteur) αποκύρηξε όλο το έργο του στο νεκροκρέβατο του.

Μύθος 69 : Η ελληνική γλώσσα έχει (20 ή 40 ή 70 ή 100 ή 200) εκατομμύρια λέξεις.
Δεν χρειάζεται να επισημανθεί ότι η εγκυρότητα των ανωτέρω προτάσεων είναι υπό την κρίση του καθενός. Οι ανωτέρω προτάσεις δηλαδή, δεν εξαιρούνται του κανόνα περί εξακρίβωσης της πιστότητας τους.

6 σχόλια:

Σοφία είπε...

Μύθος 70: Ο γάιδαρος πετάει :-p

Τέτοια "δυνατά" ημέιλ τα σβήνω με τη μία, γιατί όσα έχω διασταυρώσει σε ιστοσελίδες όπως το hoax slayer έχουν αποδειχτεί μύθοι.

Όσα δε αναφέρονται στην ανωτερότητα του έθνους (η ελληνική γλώσσα έχει τις περισσότερες λέξεις, οι Έλληνες είναι οι καλύτεροι εραστές κ.λπ.) δεν τα διασταυρώνω καν - πατάω διπλό delete με το που βλέπω τον τίτλο.

Alexandros είπε...

Γεια σου Σοφία.
Δεν την γνώριζα την στγκεκριμένη ιστοσελίδα. Thanks!

Τα ημειλ που έχουν να κάνουν με την Ελληνική "ανωτερότητα" τα διαβάζω μόνο όταν θέλω να γελάσω. Υπάρχουν όμως και μερικά που αν δεν τα ψάξεις μέσω π.χ. της ιστοσελίδας που έγραψες , μπορεί και να την πατήσεις.
Καλημέρα!

Stepas είπε...

Εξαιρετική ανάρτηση!

Είναι παρα πολύ ενδιαφέρον θέμα το να εξετάζει κανείς τους "περιαστικούς μύθους" που κυκλοφορούν. Πολλές φορές ανακαλύπτεις ότι τέτοιου είδους μύθοι επιβιώνουν μέσα σε ολόκληρους αιώνες.

Μιας και στην προηγούμενη ανάρτηση έγινε λόγος για "σκοπό", νομίζω έχει ενδιαφέρον το να ερευνήσει κανείς του λόγους διάδοσης τέτοιων μύθων. Νομίζω υπάρχουν πολλές κατηγορίες. Υπάρχουν μύθοι που είναι απλά αποτέλεσμα ελλιπούς επιστημονικής γνώσης, όπως όσοι έχουν να κάνουν με την ιατρική. Υπάρχουν μύθοι που είναι καθαρά ιδεολογικοί(η περίοδος 1936-1974 της ελληνικής ιστορίας προσφέρει άπειρα παραδείγματα...)και στόχο έχουν την προπαγάνδιση μίας συγκεκριμένης ιδέας και την συκοφάντηση κάποιας ανταγωνίστριας ιδέας. Σ'αυτήν την κατηγορία εντάσσονται και οι μύθοι περί ανωτερότητας της μίας ή της άλλης φυλής.

Τεράστιο θέμα γενικά με πολλά παρακλάδια.

gatti είπε...

Πολύ ενδιαφέρον θέμα! Συμφωνώ με τον stepas πως υπάρχουν μύθοι που κατασκευάστηκαν με προπαγανδιστικούς σκοπούς. Τι πιο εύκολο να πείσεις τους πολλούς (και όχι πάντα αφελείς...) για την ανωτερότητα της φυλής σου ας πούμε, όταν τους προσφέρεις έναν μύθο ότι τάχα μου κάποιοι επιβουλεύονται την συγκεκριμένη φυλή;

Πρόσφατα ένας μύθος κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο και αφορουσε ένα σκυλάκι που κάποιος "καλλιτέχνης" (τα εισαγωγικά δικά τους) το έδεσε με σκοινί σε μια γωνία της αίθουσας που γινόταν η έκθεσή του και το άφησε να πεθάνει χωρίς φαγητό και νερό, αποδεικνύοντας πως ο κόσμος αδιαφορεί για το τι συμβαίνει δίπλα του.

Γέμισε ο τόπος κείμενα λάβρα από ζωόφιλους και "ζωόφιλους" (τα εισαγωγικά δικά μου) που έφτασαν να κάνουν και petition για να απαγορέψουν στον καλλιτέχνη να επαναλάβει ανάλογο εγχείρημα που σχεδίαζε. Τελικά κανένα σκυλάκι δεν πέθανε, αλλά ο συγκεκριμένος μύθος ήταν αρκετός για να κινητοποιηθεί το σύμπαν...

Βέβαια, αυτό δεν ήταν ακριβώς περι-αστικός μύθος, ξεγελάστηκαν όμως και το πίστεψαν πολλοί.

ΥΓ. Από όσα παραθέτεις, αυτό που με στενοχώρησε ότι μπορεί να είναι μύθος, είναι το γεγονός πως το κόκκινο κρασί κάνει καλό! Γιατί βρε; Γιατί να μην κάνει καλό το κόκκινο κρασάκι που μου αρέσει τόσο;

Alexandros είπε...

Γεια σου stepas

Όντως, τεράστιο θέμα. Οι άνθρωποι πάντως, αρέσκονται να πιστεύουν σε εντυπωσιακά και περίεργα πράγματα. Το διαδίκτυο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ευχή και κατάρα μαζί. Από την μία οι πληροφορίες διαδίδονται ταχύτατα και με καταιγιστικούς ρυθμούς και από την άλλη δεν προλαβαίνεις να ελέγξεις την αξιοπιστία τους.

Alexandros είπε...

Gatti καλησπέρα.

Κάτι είχα ακούσει για αυτήν την ιστορία με το σκύλο, και μου είχε κάνει εντύπωση το γεγονός ότι υποστηριζόταν το γεγονός με πολύ μεγάλο πάθος. Ήταν εύκολο να ξεγελαστείς.

Όσον αφορά τους 69 μύθους , έχω εμπιστοσύνη στο www.scepdic.gr άλλα δεν παύει να τελεί και αυτή η λίστα υπό συζήτηση. Και να σου πω την αλήθεια είναι αρκετά βαρετό και κουραστικό να τα ελέγχεις όλα. Οπότε πρέπει να κάνεις μία λίστα με τις πηγές που θεωρείς περισσότερο αξιόπιστες και να ενημερώνεσαι από αυτές. Διαφορετικά, είναι δύσκολο να παρακολουθήσεις την ροή των ειδήσεων και απόψεων και να τις ελέγχεις κιόλας...

Την καληνύχτα μου!