Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2008

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΚΑΠΟΙΟΣ ΣΚΟΠΟΣ.

"Δεν μπορώ να πείσω τον εαυτό μου ότι ένας πανάγαθος και παντοδύναμος θεός θα δημιουργούσε εσκεμμένα τους ιχνευμονίδες, αποσκοπώντας σαφώς στο να τρέφονται τα εν λόγω έντομα μέσα στο ζωντανό σώμα της κάμπιας"
Κάρολος Δαρβίνος, 1809-1882
Οι ιχνευμονίδες είναι έντομα, παραπλήσια της σφύκας ορύκτη. Μία θηλυκή σφήκα ορύκτης όχι μόνο γεννάει τα αβγά της μέσα σε μία κάμπια (ή ακρίδα ή μέλισσα) , προκειμένου η προνύμφη να τρέφεται με αυτήν, αλλά, κατευθύνει προσεκτικά το κεντρί της μέσα σε κάθε γάγγλιο του κεντρικού νευρικού συστήματος του θηράματος της , έτσι ώστε να το παραλύσει αλλά όχι να το σκοτώσει. Με αυτόν τον τρόπο , η τροφή διατηρείται φρέσκια....
Δεν είναι γνωστό αν η παράλυση προκαλεί ολική αναισθησία ή δρα όπως το κουράριο , ακινητοποιώντας απλώς το θύμα. Αν συμβαίνει το δεύτερο, τότε το θήραμα ίσως γνωρίζει ότι το τρώνε ζωντανό από το εσωτερικό του, αλλά είναι ανίκανο να κινήσει έστω και έναν μυ για να αντιδράσει. Τούτο φαίνεται εξαιρετικά σκληρό, αλλά όπως θα δούμε, η φύση δεν είναι σκληρή.
Η ΖΩΗ , ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ Η ΦΥΣΗ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΚΛΗΡΗ. ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΛΕΗΤΑ ΑΔΙΑΦΟΡΗ.
Οι άνθρωποι αδυνατούμε να παραδεχτούμε ότι η ζωή δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή, ούτε σκληρή ούτε φιλική αλλά απλά ασυγκίνητη-αδιάφορη απέναντι σε κάθε οδύνη , στερούμενη κάθε είδους ΣΚΟΠΟ.
Εμείς οι άνθρωποι έχουμε την έννοια του σκοπού ριζωμένη στον εγκέφαλο μας. Δυσκολευόμαστε να δούμε κάτι χωρίς να αναρωτηθούμε για ποιο λόγο υπάρχει, ποιο είναι το κίνητρο του, ή ποιος σκοπός κρύβεται πίσω από την ύπαρξη του. Όταν η έμμονη ιδέα του σκοπού γίνεται παθολογική, ονομάζεται παράνοια, και σ' αυτή την περίπτωση, αναγνωρίζει κανείς κάποιον κακό σκοπό σ' ένα γεγονός που στην πραγματικότητα είναι αποτέλεσμα κακοτυχίας. Ή το αντίστροφο.
Η επιθυμία να βρίσκουμε παντού κάποιο σκοπό είναι φυσιολογική για ένα ζώο όπως ο άνθρωπος που ζει περιτριγυρισμένο από μηχανές , έργα τέχνης , εργαλεία και άλλα σχεδιασμένα τεχνάσματα , ένα ζώο που - επιπλέον - οι σκέψεις του κυριαρχούνται από τους προσωπικούς του στόχους. Οι παγανιστές πρόγονοι μας αναρωτιόνταν ποιος είναι ο σκοπός ύπαρξης των κεραυνών , των εκλείψεων , των βράχων και των ποταμών.
Σήμερα , που υποτίθεται έχουμε απαλλαγεί από έναν τέτοιο πρωτόγονο τρόπο σκέψης, θεωρούμε το οτιδήποτε μας συμβαίνει ή μας "πλήττει" , όχι κακοτυχία , άλλα ως κάτι που έγινε για κάποιο σκοπό. "Ω γιατί , γιατί ο καρκίνος/ο σεισμός/ο τυφώνας/το τσουνάμι να πλήξει το δικό μου το παιδί;"
Η φύση είναι αδιάφορη μπροστά σε τέτοια φαινόμενα. Ούτε σκληρή είναι ούτε "τιμωρός". Επίσης, η έκφραση " Η φύση εκδικείται" που χρησιμοποιούν συχνά-πυκνά διάφοροι οικολόγοι της συμφοράς, είναι επιεικώς γελοία. Η φύση δεν εκδικείται, οι απαράδεκτες και καταστροφικές (για το γήινο περιβάλλον και την ατμόσφαιρα) ενέργειες που κάνει ο άνθρωπος, είναι μέρος της λειτουργίας της φύσης. Τραγικές για την ποιότητα διαβίωσης πάνω στον πλανήτη, αλλά αναστρέψιμες σε βάθος χρόνου. Το πρόβλημα με λίγα λόγια είναι δικό μας και σχετίζεται με την ποιότητα διαβίωσης μας. Η φύση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο επανέρχεται ή εξελίσσεται. Με ή χωρίς εμάς , της είναι παντελώς αδιάφορο.
Το τσουνάμι, για παράδειγμα, που σκότωσε χιλιάδες ανθρώπους στην Ασία ή ο σεισμός που έπληξε πρόσφατα την Κίνα, αποτελούν μία συνηθισμένη διαδικασία της φύσης. Το ότι υπάρχουν οι άνθρωποι, οι οποίοι πλήττονται από τις φυσικές διεργασίες, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Τι να πουν και οι δεινόσαυροι που εξαφανίστηκαν μετά από εκατομμύρια χρόνια παρουσίας και εξέλιξης στη γη; Είναι γνωστό , αλλά σπάνια αναφέρεται, ότι το 99% των ειδών που μέχρι τώρα έζησαν και εξελίχθηκαν πάνω στη γη, έχουν εξαφανιστεί.
Ο άνθρωπος όμως δεν μπορεί να μη μπει στον πειρασμό να αναρωτηθεί ποια είναι η προέλευση όλων των πραγμάτων, ποιος είναι ο σκοπός της ζωής , για ποιο λόγο υπάρχουν οι θεμελιώδεις νόμοι της φύσης κ.ο.κ. Καταλήγει δε , στο τελικό υπαρξιακό ερώτημα : " Για ποιο σκοπό υπάρχουμε; Για ποιο λόγο, εν τέλει, να μην υπάρχει τίποτα αν δεν υπάρχει λόγος να υπάρχουμε;"
Ο καθένας απαντάει όπως του αρέσει. Ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων στον πλανήτη πιστεύει ότι υπάρχουμε για να μας παρακολουθεί κάποιος πανάγαθος και παντοδύναμος θεός. Είναι και αυτός ένας τρόπος να καλύψουμε το υπαρξιακό μας κενό. Δεν είναι και τόσο εύκολο να δεχτείς ότι υπάρχεις απλά και μόνο από τύχη. Δεν το χωράει ο νους σου και ακόμα και αν το χωράει, δεν θες να το αποδεχθείς .
Κύρια πηγή: "Ο Ποταμός της Ζωής" , του Richard Dawkins

10 σχόλια:

Σοφία είπε...

Ενδιαφέρουσα άποψη :-)

Alexandros είπε...

@σοφία

Ας όψεται ο Ρίτσαρντ Ντόκινς και οι θεωρίες του...

gatti είπε...

Και τώρα; Τι θα κάνουμε χωρίς σκοπό στη ζωή; Πώς θα κάνουμε μικρά μικρά βήματα για να προχωρήσουμε παραπέρα;

Και για σκέψου τι μεγάλο σοκ γι΄ αυτούς που πιστεύουν ότι ήρθαν στη ζωή με κάποιο σκοπό. Οτι είναι οι "εκλεκτοί". Να κατακτήσουν τον κόσμο (ή να τον σώσουν...).

Πάντως πολύ ενδιαφέρουσα η θεωρία του. Θα μπορούσε να απαλλάξει πολύ κόσμο από το άγχος...

Alexandros είπε...

@gatti

Στη φύση συμβαίνουν απίστευτες "κτηνωδίες" κάθε δευτερόλεπτο που περνάει. Η επιβίωση ενός είδους εξαρτάται άμεσα από την θανάτωση ενός άλλου. Πως είναι δυνατόν σε ένα τέτοιο περιβάλλον "ζούγκλας" να μιλάμε για σκοπό;
Κι όμως μιλάμε, διότι εμείς οι άνθρωποι, μπορεί να ζούμε στο ίδιο περιβάλλον-πλανήτη με την κάμπια και το λιοντάρι, αλλά θεωρούμε ότι είμαστε ξεχωριστοί. Δεν ανήκουμε στο ζωικό βασίλειο αλλά θεωρούμε ότι είμαστε ένα τελείως ξεχωριστό είδος.
Όταν η κάμπια κατατρώγεται ζωντανή από την προνύμφη, δεν τρέχει τίποτα. Όταν όμως εμάς μας κατατρώει ο καρκίνος τότε "είναι θέλημα θεού" ή δεν ξέρω εγώ τι άλλο...

Ανώνυμος είπε...

Ολα αυτά ισχύουν ( ή μπορεί να ισχύουν) μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου (άν αποδειχθεί) και είμαστε σε θέση να βιώσουμε και να διαπιστώσουμε την όποια εκδοχή..
καλημέρα
γιάννης

Side21 είπε...

Έτσι ακριβώς είναι ...
Είμαστε ένα είδος
μέσα απ' τα εκατομμύρια έμβια
όντα που υπάρχουν στον πλανήτη μας.
Και να σκεφτείς ότι ο πλανήτης μας
είναι μια μικρή κουκκίδα στο σύμπαν.
Αν χαθεί το είδος μας - όπως φαίνεται -
απ' την "προσπάθεια" που καταβάλλουμε ...
η γη θα συνεχίσει την πορεία της με άλλες
μορφές ζωής, ίσως λιγότερο "έξυπνες" με μας
Η ισορροπία θα αποκατασταθεί ...

Alexandros είπε...

@γιάννη

Τείνω στην άποψη (που ίσως να είναι και πεποίθηση) ότι δεν διαφέρουμε σε τίποτα από την κάμπια, πέραν του εξαιρετικού μας εγκεφάλου που μας προσδίδει υψηλή νοημοσύνη.Σκέψου την άτυχη κάμπια που κατατρώγεται εκ των έσω από την προνύμφη της σφήκας. Τι αμαρτίες πληρώνει;

Alexandros είπε...

@side21
Συμφωνώ απολύτως...

cynical είπε...

Καλημερα Αλέξανδρε. Νομιζω οτι το εμβιο κοματι της φυσης εχει μονο ενα σκοπό: την επιβίωση και αναπαραγωγή της. Φυσικα, βασει της φυσικης επιλογης, και οχι βασει καποιου εξωτερικου σχεδιου. Τωρα ο ανθρωπος πώς μπορεί να ζήσει αν δεν βαλει σκοπούς;

Alexandros είπε...

@cynical

Πιστεύω ότι ο άνθρωπος πρέπει να βάζει στόχους στη ζωή. Ένας σκοπός της ζωής θα μπορούσε να είναι να εκπληρώνεις αυτούς τους στόχους. Και όλα αυτά με μία επιφύλαξη. Να μην σου γίνει το κυνήγι των στόχων , αυτοσκοπός.