Κυριακή 22 Μαρτίου 2009

ΛΕΝΙΝΓΚΡΑΝΤ, Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ (1941-1944)

Λένινγκραντ Η πολιορκία (1941-1944)
Συγγραφείς: Μάικλ Τζονς
Θέμα: Ιστορία Ευρώπης
Εκδότης: Ωκεανίδα
Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ
Σελίδες: 523
Ημ. Έκδοσης: 01/11/2008


Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1941, οι στρατιές του Χίτλερ απέκλεισαν τους τελευταίους δρόμους που οδηγούσαν στο πολιορκημένο Λένινγκραντ (την σημερινή Αγία Πετρούπολη) και, όπως είπε η ποιήτρια Όλγα Μπέργκολτς , "ο βρόχος του αποκλεισμού σφίχτηκε γύρω από τον λαιμό της πόλης". Ακολούθησε η πιο φρικτή πολιορκία της ιστορίας.

Με αυτήν την παράγραφο ξεκινά το αξιόλογο βιβλίο του Μάικλ Τζονς (Άγγλος ιστορικός), Λένινγκραντ Η πολιορκία (19941-1944). Η πιο φρικτή πολιορκία της ιστορίας κράτησε ακριβώς 872 ημέρες. Η Γερμανική πολεμική μηχανή εισέβαλε στην τότε Σοβιετική Ένωση στις 22 Ιουνίου 1941. Σε σχεδόν 3 μήνες, είχε κατακτήσει όλα τα απαιτούμενα εδάφη, αποκλείοντας το Λένινγκραντ από την υπόλοιπη Σοβιετική Ένωση. Οποιαδήποτε απόπειρα εφοδιασμού από έξω, με τρόφιμα ή άλλα προϊόντα, ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία. Μία πόλη 2.500.000 κατοίκων κινδύνευε να λιμοκτονήσει. Αυτή ήταν άλλωστε και η οδηγία του Χίτλερ : "Οποιαδήποτε πρόταση παράδοσης από το Λένινγκράντ πρέπει να απορριφθεί, καθώς το πρόβλημα της στέγασης και της σίτισης των πολιτών δεν μπορεί και δεν πρέπει να λυθεί από εμάς. Σε αυτόν τον αγώνα επιβίωσης, δεν μας ενδιαφέρει να κρατήσουμε έστω κι ένα ποσοστό της πόλης ζωντανό"

Το Λένινγκραντ άρχισε να χτίζεται το 1703 από τον Πέτρο τον Μέγα. Είναι η πόλη που γεννήθηκε η επανάσταση των Μπολσεβίκων. Κάπως περίεργο αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για μία πόλη δημιουργική, μία πόλη-κοινότητα καλλιτεχνών. Αυτό που εξιστορεί στο βιβλίο του ο Τζονς, είναι το χρονικό της πολιορκίας της πόλης, κυρίως μέσα από τις αφηγήσεις των κατοίκων που επέζησαν καθώς και των ημερολογίων που βρέθηκαν. Δεν λαμβάνει υπόψη του τα Σοβιετικά αρχεία για τον ηρωισμό του λαού, αλλά τις ζωντανές αφηγήσεις εκείνων που ήταν παγιδευμένοι στην πόλη. Υπάρχει άραγε πιο αξιόπιστη πηγή;
Ο χειμώνας του 1942 που πέρασαν οι βασανισμένοι κάτοικοι του Λένινγκραντ δεν έχει προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία. Χωρίς τρεχούμενο νερό , ηλεκτρικό και θέρμανση σε μία πόλη που αναπτύσσει θερμοκρασίες της τάξης των 30 βαθμών Κελσίου κάτω από το μηδέν, πάλευαν να κρατηθούν στη ζωή. Τα αποθέματα τροφίμων είχαν εξαντληθεί και οι άνθρωποι έτρωγαν ότι έβρισκαν. Στην αρχή εξαφανίστηκαν όλα τα κατοικίδια. Στην συνέχεια έτρωγαν δέρματα, κόλλες από ταπετσαρίες και ότι προϊόν ήταν ζωικής προέλευσης. Συμμορίες άρχισαν να κάνουν την εμφάνιση τους, άνθρωποι εξαφανίζονταν, κάποιοι πουλούσαν όλα τους τα υπάρχοντα για ένα κομμάτι ψωμί (η ημερήσια μερίδα ψωμιού, που χορηγούνταν μόνο με δελτίο, έφτανε τα 250 γραμμάρια!), ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις κανιβαλισμού... Κάθε μέρα πέθαιναν 20.000 άνθρωποι. Ο θάνατος είχε χάσει τον τραγικό χαρακτήρα του, όντας κάτι το απολύτως συνηθισμένο. Ίσως για κάποιους να ήταν και λυτρωτικός. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και η σχεδόν καθημερινή επιδρομή των γερμανικών βομβαρδιστικών πάνω από την πόλη... Η θύμηση του Βλαντιμίρ Μορόζ, ενός πολίτη που επιβίωσε της πολιορκίας, είναι χαρακτηριστική: "Αυτό που θυμάμαι από την πολιορκία είναι η αίσθηση ότι ήθελες να πεθάνουν οι γονείς σου επειδή ήθελες το ψωμί τους"
Αυτό ήταν το κλίμα εντός της πόλης... Τα περί ηρωισμού έναντι του εχθρού είναι προπαγανδιστικές αηδίες του καθεστώτος της εποχής. Ο πραγματικός ηρωισμός ήταν η υπέρβαση του φόβου και της απελπισίας. Ο πραγματικός ηρωισμός ήταν η δύναμη για ζωή και η προσπάθεια να διατηρηθεί έστω ένα ελάχιστο επίπεδο ανθρωπιάς.
Τα λόγια της Όλγας Μπεργκολτς τα λένε όλα: "Εκείνο το χειμώνα, ο θάνατος μας κοίταξε στα μάτια. Μας κοίταξε επίμονα, σταθερά. Ήθελε να μας υπνωτίσει, όπως ο βόας σφιγκτήρας υπνωτίζει το θύμα του, αφαιρώντας του τη θέληση και υποτάσσοντας το. Εκείνοι όμως που μας έστειλαν τόσο πολύ στο θάνατο έκαναν λάθος υπολογισμούς. Υποτίμησαν την άγρια πείνα μας για ζωή"
Ο Τζονς καταγράφει δεκάδες αφηγήσεις και εμπειρίες των ανθρώπων της εποχής. Σε όλα σχεδόν τα κεφάλαια υπάρχουν μαρτυρίες που περιγράφουν τα γεγονότα. Που τους δίνουν την ανθρώπινη τους διάσταση. Αυτό το στοιχείο είναι που κάνει το βιβλίο σημαντικό. Το κομμουνιστικό καθεστώς δεν ήθελε επουδενί να διαδοθεί αυτή η πλευρά της ιστορίας. Αυτό που ενδιέφερε τους ανθρώπους που έσκαγαν στο φαΐ όταν ο απλός λαός λιμοκτονούσε, ήταν να περάσουν προς τα έξω την εικόνα μίας ηρωικής αντίστασης, την εικόνα μίας πόλης με υψηλό ηθικό που αντιστεκόταν στην εισβολή του εχθρού. Η υπόλοιπη Σοβιετική Ένωση ΔΕΝ γνώριζε τη συνέβαινε στο Λένινγκραντ για 872 μέρες. Η Σοβιετική Ένωση δεν δίδασκε στα σχολεία της, τις χιλιάδες τραγικές ιστορίες των κατοίκων της πόλης μέχρι το 1991. Έπρεπε να πέσει το καθεστώς για να μάθει η ανθρωπότητα την τρομακτική ιστορία μίας πανέμορφης και γοητευτικής πόλης.

Χάρτης της Ευρώπης με την θέση του Λένινγκραντ (Saint Petersburg)


ΥΠΕΡΟΧΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ
















14 σχόλια:

Benikos place είπε...

ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕ!!!ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΕΣ!!!

Alexandros είπε...

@Benikos place

Ευχαριστώ! Οι φωτογραφίες είναι από εδώ:
http://fima-psuchopadt.livejournal.com/2564781.html

Ανώνυμος είπε...

Απίστευτο θέμα όντως!
Οι φωτο τέλειες!

Madame de la Luna είπε...

Άκου να δεις... Μου 'χει λείψει η βόλτα από δω κι έτσι ήρθα και χάζεψα λίγα απ' όλα τα προηγούμενα, αλλά διάβασα κι ολόκληρη την ανάρτηση (και τα σχόλια!), για το blog σου. Βαρετό; Με τίποτα! Δεν είμαστε τα blog μας, αλλά κάτι δείχνουν κι αυτά για μας. Εγώ που δεν σε ξέρω πάντως, μια χαρά ιδέα έχω σχηματίσει απ' όσα γράφεις εδώ. Μετράει;

Οι φωτογραφίες απ' τους Φούρνους κλασσικά με ταξίδεψαν, αλλά και του Λένινγραντ εξαιρετικές τις βρήκα. Δεν το διάβασα το κείμενο για το βιβλίο, στο λέω. Αλλά θα ξαναπεράσω εν ευθέτω χρόνο. Γι' απόψε... καληνύχτα :)

ΥΓ: Ωραία ήταν η ..επιστροφή..

Alexandros είπε...

Γεια σου Μadame de la Luna!

Χαίρομαι που σου αρέσει το μπλογκ. Η γνώμη σου, ειλικρινά το λέω, μετράει πολύ. Το βιβλίο έχει κυρίως να κάνει με μία σειρά από μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν την Πολιορκία του Λενινγκραντ. Μαρτυρίες αν μη τι άλλο ανατριχαστικές.

Καλά να περνάς!

Υ.Γ. Περνάω συχνά από το μπλογκ σου. Απλώς, όπως και στα περισσότερα μπλογκ που μπαίνω, δεν πολυσχολιάζω.

Giorgos Varvakis είπε...

Καλημέρα Αλέξανδρε!
Έχεις συνδυάσει ιδανικά την περίληψη της υπόθεσης του βιβλίου, με τις καταπληκτικές μίξεις εικόνων που ανακάλυψες. Μπήκα στο "κλίμα" για τα καλά.
"Χορταστική" ανάρτηση :)

Alexandros είπε...

Καλημέρα Γιώργο!

Ανώνυμος είπε...

Μμμμ...ιστορικό βιβλίο και μάλιστα βασισμένο σε μαρτυρίες...τέλεια!Θα το διαβάσω,μόλις τελειώσω τη συναισθηματική σάχλα ελληνικής νεοκουλτούρας που έχω ξεκινήσει παρασυρμένη απ το όνομα του συγγραφέως και που αρνούμαι μαζοχιστικά σχεδόν,να παρατήσω στη μέση!
Διαβάζοντας αρχικά την ανάρτηση,το μυαλό μου πήγε ατυχώς βέβαια στην ταινία εχθρός προ των πυλών,μόνο που εκείνη αναφέρεται στη μάχη του Σταλινγκραντ(θα με αποσυντόνισε ο Jude Law!!!)
Αααα και μέρα που είναι κάνε και καμιά ανάρτηση και για την πολιορκία του Μεσολογγίου...κι εκεί ο ηρωισμός συνίσταται στην υπέρβαση του φόβου και της απελπισίας...τηρουμένων των εποχικών αναλογιών.
Γιώτα

Alexandros είπε...

@Γιώτα
Είναι ένα από τα ελάχιστα ιστορικά βιβλία που έχω διαβάσει. Πάντα με κούραζε η ιστορία.
Προσπαθώ να μαντέψω τι διαβάζεις... Μήπως Ξανθούλη; Στην τύχη το είπα...
Φοβερή ταινία Ο Εχθρός Προ Των Πυλών. Όταν παίχτηκε, ήταν η ταινία με τον υψηλότερο προϋπολογισμό στην ιστορία του Ευρωπαικού κινηματογράφου. Και ο Jube Law πολύ καλός.
Για το Μεσολόγγι με πιάνεις απροετοίμαστο. Εκτός του ότι έχω πιει 1 κιλό κρασί και δεν είμαι σε θέση, δεν το κατέχω κι όλας...
Φιλιά πολλά, καλά να περνάς!

Sidepap21 είπε...

Ενδιαφέρουσα προσέγγιση ...
Επισκέφτηκα το Λένινγραντ
στα τέλη του 1986. Αν και τα σημάδια
της περεστρόϊκα είχαν αρχίσει να γίνονται
ορατά, παντού επικρατούσε η προσπάθεια
για επίδειξη ομαδικού (κομματικού) ηρωϊσμού.
Πουθενά γινόταν αναφορά από την πλευρά
του ατόμου ή της στενής κοινωνικής
ομάδας (παρέας - οικογένειας) ...
Αυτό που μου μένει πάντως στη μνήμη
έντονα χαραγμένο είναι το μουσείο
Ερμιτάζ (Χειμερινά Ανάκτορα), το πιο
μεγάλο και πιο ενδιαφέρον στον κόσμο !!!

Alexandros είπε...

@Sidepap21

Έφτασες μέχρι εκεί ε; Θέλω και εγώ να πάω, αλλά για έναν περίεργο λόγο είναι η πιο ακριβή Ευρωπαϊκή εκδρομή...

gatti είπε...

Γιατί σου κάνει εντύπωση που προέβαλαν προς τα έξω την εικόνα μιας ηρωικής αντίστασης; Κατά μία έννοια ήταν τέτοια και είναι κάτι που το κάνουν όλες οι χώρες που έχουν να αντιμετωπίσουν την εισβολή του εχθρού. Πόσες "αλήθειες" νομίζεις ότι έχουμε μάθει από τις διάφορες πολιορκίες ανά τους αιώνες;

Στο Λένινγκραντ ήθελα πάντα να πάω για να δω το Ερμιτάζ. Είναι νομίζω ο πιο σημαντικός λόγος για να πάει κάποιος.

Τα βιβλία ιστορίας κι εμένα δεν μου αρέσουν. Παρόλο που η ιστορία μου άρεσε στο σχολείο, δεν ισχύει το ίδιο με τα ιστορικά βιβλία. Πάντως για να μιλήσουμε και λίγο για ιστορία, ο ρωσικός χειμώνας είναι η ζωντανή απόδειξη ότι η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται πάντα ως φάρσα. Την "πάτησαν" εκεί τόσο ο Ναπολέων όσο και ο Χίτλερ.

Οι φωτογραφίες είναι φοβερές. Πραγματικά "δένουν" εκπληκτικά με το κείμενο. Το βιβλίο πάλι δεν ξέρω κατά πόσο θα το διάβαζα. Και 523 σελίδες κιόλας; Χαρά στο κουράγιο σου!

Καλημέρα, Αλέξανδρε!

Alexandros είπε...

@gatti

Δεν μου κάνει εντύπωση το τι προέβαλαν. Μου κάνει εντύπωση το τι ΔΕΝ προέβαλαν. Επίσης, μέσα στο βιβλίο, υπάρχουν πάρα πολλοί υπαινιγμοί ότι ο Στάλιν άφησε το Λένινγκραντ σχεδόν στην τύχη του...
Ο Στρατηγός Βοροσίλοφ, ο εκλεκτός του Στάλιν, χαρακτηρίζεται (και μάλλον ήταν) από τους πλέον άσχετους στρατιωτικούς. Τον κρατούσε στη θέση αυτή, μόνο και μόνο λόγω της φιλίας που είχαν αναπτύξει εντός του κόμματος...

Psemma-me-ourá είπε...

Καλωσασβρήκα...
καλωσασδιάβασα...
καλωσταλέτε...
{αυτό ΔΕΝ είναι ψέμμα!}

Όμως...
έχω φτιάξει, με την βοήθεια και άλλων μπλογκιστών και μπλογκιστριών, έναν κατάλογο από 36 κοινωνικοπολιτικά ψέμματα και παρακαλώ εσάς και τους φίλους σας να έρθετε και να τα αξιολογήσετε-ψηφίσετε για να αναδειχτούν τα 7 μεγαλύτερα: psemmatapsemmata.blogspot.com

Λαοάρεστον έργον θα είναι!
Τρέξατε, τρέξατε...
Τρείς και σήμερα μείνανε!!!
Η προθεσμία λήγει... λήγει... λήγει...
μα φυσικά... την ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ λήγει !!!
{του 2009...} στις 12 τα μεσάνυχτα.