ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ-ΜΕΡΟΣ II

Πέρσι τον Μάρτιο ανέβασα ένα ποστ με καλοκαιρινές φωτογραφίες. Με το που αλλάζει η ώρα το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό είναι το καλοκαίρι. Αυτό λοιπόν θα κάνω και φέτος.

Διάφορες φωτογραφίες με κοινό χαρακτηριστικό το καλοκαίρι:

Τυνησία 2004

Σητεία 2005

Πρέβελη 2005

Πάτμος 2006

Γρανάδα 2007

Μαδρίτη 2007

Μαδρίτη 2007

Χίος 2006

Φούρνοι Κορσεών 2007

Σαντορίνη 2006

Σαντορίνη 2006

Κοκκάρι Σάμου 2005

Κως 2007

Χίος 2008

Παραλία Τσαμαδού Σάμος 2007

Χίος 2008

Κουσάντασι 2008

Ικαρία 2008

Ικαρία 2008

ΛΕΝΙΝΓΚΡΑΝΤ, Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ (1941-1944)

Λένινγκραντ Η πολιορκία (1941-1944)
Συγγραφείς: Μάικλ Τζονς
Θέμα: Ιστορία Ευρώπης
Εκδότης: Ωκεανίδα
Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ
Σελίδες: 523
Ημ. Έκδοσης: 01/11/2008

Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1941, οι στρατιές του Χίτλερ απέκλεισαν τους τελευταίους δρόμους που οδηγούσαν στο πολιορκημένο Λένινγκραντ (την σημερινή Αγία Πετρούπολη) και, όπως είπε η ποιήτρια Όλγα Μπέργκολτς , "ο βρόχος του αποκλεισμού σφίχτηκε γύρω από τον λαιμό της πόλης". Ακολούθησε η πιο φρικτή πολιορκία της ιστορίας.

Με αυτήν την παράγραφο ξεκινά το αξιόλογο βιβλίο του Μάικλ Τζονς (Άγγλος ιστορικός), Λένινγκραντ Η πολιορκία (19941-1944). Η πιο φρικτή πολιορκία της ιστορίας κράτησε ακριβώς 872 ημέρες. Η Γερμανική πολεμική μηχανή εισέβαλε στην τότε Σοβιετική Ένωση στις 22 Ιουνίου 1941. Σε σχεδόν 3 μήνες, είχε κατακτήσει όλα τα απαιτούμενα εδάφη, αποκλείοντας το Λένινγκραντ από την υπόλοιπη Σοβιετική Ένωση. Οποιαδήποτε απόπειρα εφοδιασμού από έξω, με τρόφιμα ή άλλα προϊόντα, ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία. Μία πόλη 2.500.000 κατοίκων κινδύνευε να λιμοκτονήσει. Αυτή ήταν άλλωστε και η οδηγία του Χίτλερ : "Οποιαδήποτε πρόταση παράδοσης από το Λένινγκράντ πρέπει να απορριφθεί, καθώς το πρόβλημα της στέγασης και της σίτισης των πολιτών δεν μπορεί και δεν πρέπει να λυθεί από εμάς. Σε αυτόν τον αγώνα επιβίωσης, δεν μας ενδιαφέρει να κρατήσουμε έστω κι ένα ποσοστό της πόλης ζωντανό"

Το Λένινγκραντ άρχισε να χτίζεται το 1703 από τον Πέτρο τον Μέγα. Είναι η πόλη που γεννήθηκε η επανάσταση των Μπολσεβίκων. Κάπως περίεργο αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για μία πόλη δημιουργική, μία πόλη-κοινότητα καλλιτεχνών. Αυτό που εξιστορεί στο βιβλίο του ο Τζονς, είναι το χρονικό της πολιορκίας της πόλης, κυρίως μέσα από τις αφηγήσεις των κατοίκων που επέζησαν καθώς και των ημερολογίων που βρέθηκαν. Δεν λαμβάνει υπόψη του τα Σοβιετικά αρχεία για τον ηρωισμό του λαού, αλλά τις ζωντανές αφηγήσεις εκείνων που ήταν παγιδευμένοι στην πόλη. Υπάρχει άραγε πιο αξιόπιστη πηγή;
Ο χειμώνας του 1942 που πέρασαν οι βασανισμένοι κάτοικοι του Λένινγκραντ δεν έχει προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία. Χωρίς τρεχούμενο νερό , ηλεκτρικό και θέρμανση σε μία πόλη που αναπτύσσει θερμοκρασίες της τάξης των 30 βαθμών Κελσίου κάτω από το μηδέν, πάλευαν να κρατηθούν στη ζωή. Τα αποθέματα τροφίμων είχαν εξαντληθεί και οι άνθρωποι έτρωγαν ότι έβρισκαν. Στην αρχή εξαφανίστηκαν όλα τα κατοικίδια. Στην συνέχεια έτρωγαν δέρματα, κόλλες από ταπετσαρίες και ότι προϊόν ήταν ζωικής προέλευσης. Συμμορίες άρχισαν να κάνουν την εμφάνιση τους, άνθρωποι εξαφανίζονταν, κάποιοι πουλούσαν όλα τους τα υπάρχοντα για ένα κομμάτι ψωμί (η ημερήσια μερίδα ψωμιού, που χορηγούνταν μόνο με δελτίο, έφτανε τα 250 γραμμάρια!), ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις κανιβαλισμού... Κάθε μέρα πέθαιναν 20.000 άνθρωποι. Ο θάνατος είχε χάσει τον τραγικό χαρακτήρα του, όντας κάτι το απολύτως συνηθισμένο. Ίσως για κάποιους να ήταν και λυτρωτικός. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και η σχεδόν καθημερινή επιδρομή των γερμανικών βομβαρδιστικών πάνω από την πόλη... Η θύμηση του Βλαντιμίρ Μορόζ, ενός πολίτη που επιβίωσε της πολιορκίας, είναι χαρακτηριστική: "Αυτό που θυμάμαι από την πολιορκία είναι η αίσθηση ότι ήθελες να πεθάνουν οι γονείς σου επειδή ήθελες το ψωμί τους"
Αυτό ήταν το κλίμα εντός της πόλης... Τα περί ηρωισμού έναντι του εχθρού είναι προπαγανδιστικές αηδίες του καθεστώτος της εποχής. Ο πραγματικός ηρωισμός ήταν η υπέρβαση του φόβου και της απελπισίας. Ο πραγματικός ηρωισμός ήταν η δύναμη για ζωή και η προσπάθεια να διατηρηθεί έστω ένα ελάχιστο επίπεδο ανθρωπιάς.
Τα λόγια της Όλγας Μπεργκολτς τα λένε όλα: "Εκείνο το χειμώνα, ο θάνατος μας κοίταξε στα μάτια. Μας κοίταξε επίμονα, σταθερά. Ήθελε να μας υπνωτίσει, όπως ο βόας σφιγκτήρας υπνωτίζει το θύμα του, αφαιρώντας του τη θέληση και υποτάσσοντας το. Εκείνοι όμως που μας έστειλαν τόσο πολύ στο θάνατο έκαναν λάθος υπολογισμούς. Υποτίμησαν την άγρια πείνα μας για ζωή"
Ο Τζονς καταγράφει δεκάδες αφηγήσεις και εμπειρίες των ανθρώπων της εποχής. Σε όλα σχεδόν τα κεφάλαια υπάρχουν μαρτυρίες που περιγράφουν τα γεγονότα. Που τους δίνουν την ανθρώπινη τους διάσταση. Αυτό το στοιχείο είναι που κάνει το βιβλίο σημαντικό. Το κομμουνιστικό καθεστώς δεν ήθελε επουδενί να διαδοθεί αυτή η πλευρά της ιστορίας. Αυτό που ενδιέφερε τους ανθρώπους που έσκαγαν στο φαΐ όταν ο απλός λαός λιμοκτονούσε, ήταν να περάσουν προς τα έξω την εικόνα μίας ηρωικής αντίστασης, την εικόνα μίας πόλης με υψηλό ηθικό που αντιστεκόταν στην εισβολή του εχθρού. Η υπόλοιπη Σοβιετική Ένωση ΔΕΝ γνώριζε τη συνέβαινε στο Λένινγκραντ για 872 μέρες. Η Σοβιετική Ένωση δεν δίδασκε στα σχολεία της, τις χιλιάδες τραγικές ιστορίες των κατοίκων της πόλης μέχρι το 1991. Έπρεπε να πέσει το καθεστώς για να μάθει η ανθρωπότητα την τρομακτική ιστορία μίας πανέμορφης και γοητευτικής πόλης.

Χάρτης της Ευρώπης με την θέση του Λένινγκραντ (Saint Petersburg)


ΥΠΕΡΟΧΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ

ΣΚΕΨΟΥ ΤΟ ΣΟΒΑΡΑ...

Μου έγραψε εχθές η Ιφιγένεια:

"Τρελό αγόρι! Αποφάσισα σήμερα μετά από πολύ καιρό να μπω στο blog σου (για να μη λες ότι μπαίνω μόνο στης Βίκυς) και έπαθα φρίκη! Αν δεν σε ήξερα και διάβαζα αυτά που έχεις, θα έλεγα ότι είσαι ένας 70 χρονών άνθρωπος που ζει στη "σπηλια" του και διαβάζει βιβλία! Αν δεν βάλεις κάτι φυσιολογικό μέσα, εγώ δεν ξαναμπαίνω, στο λέω!! Βάλε κανένα ζώδιο..., βάλε την πρόγνωση του καιρού..., βάλε τις περιλήψεις της σειράς "Τα μυστικά της Εδεμ"...., βάλε κάτι φυσιολογικό τελος πάντων! Εσείς, ....καλά! Το έχετε κάψει το "ντουί" σας. Εμέις οι normal άνθρωποι τι θα γίνουμε?? Αυτά τρελό αγόρι! Σκέψου το σοβαρά. Φιλάκια!!!"

Η Ιφιγένεια μου ζήτησε να το σκεφτώ σοβαρά. Το σκέφτηκα λοιπόν και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι, όντως το μπλογκ διακατέχεται από μία υπερβολικού βαθμού σοβαρότητα και αποπνέει μία "μουχλίλα". Όλο για βιβλία γράφω, άντε το πολύ να κάνω και μία αναφορά στην επικαιρότητα, τα αθλητικά ποστ τα έχω κόψει εντελώς, ενώ οι φωτογραφίες που βάζω σπάνια είναι φανταχτερές και διασκεδαστικές. Μετά αναρωτήθηκα αν τα μπλογκς αποτελούν καθρέπτη του χαρακτήρα μας και κατά πόσο ένα σοβαρό ή λιγότερο σοβαρό μπλογκ κρύβει από πίσω έναν "σοβαρό" ή λιγότερο "σοβαρό" μπλόγκερ αντίστοιχα.
Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξα μετά από αυτές τις σκέψεις είναι ότι διαβάζοντας ένα μπλογκ διαμορφώνεις πολύ περιορισμένη άποψη για τον "ιδιοκτήτη" του. Κυρίως παίρνεις μία γεύση για τα ενδιαφέροντα του, τις πολιτικές του απόψεις, τις διάφορες πεποιθήσεις του και λιγότερο για τον χαρακτήρα του και την ιδιοσυγκρασία του. Εκτός και αν το μπλογκ είναι αυτοβιογραφικού χαρακτήρα και ύφους.
Παρόλα αυτά, οφείλω να ομολογήσω ότι η εικόνα που αποκόμισε η Ιφιγένεια επισκεπτόμενη το μπλογκ, έστω και αν αυτή διατυπώθηκε κάπως υπερβολικά προς χάρη αστεϊσμού, μου κίνησε την περιέργεια να σκεφτώ πως θα με φαντάζονταν οι άλλοι αν το μόνο στοιχείο στη διάθεση τους ήταν το παρόν ιστολόγιο. Πάντα είχα την εντύπωση για τον εαυτό μου ότι είμαι ένας ακόμα μέσα στους πολλούς, ότι δεν θα λείψω σε κανένα αν αύριο το πρωί εξαφανιστώ και ότι γενικά είμαι ένας βαρετός τύπος. Τελικά καταλήγω ότι έχω και ένα βαρετό μπλογκ. Άρα, μέσα εδώ, βγάζω μέρος του εαυτού μου και μπορώ να πω ότι χαίρομαι για αυτό.
Αυτά τα ολίγα και καλό σαββατοκύριακο σε όλους!
Σας φιλώ, Αλέξανδρος.

ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΝΗΣΙ

Φωτογραφία 1

Ήταν άνοιξη του 2007, όταν συζητούσα με μία συνάδελφο για βιβλία. "Όταν ήμουν μικρή, 14-15 χρονών, διάβαζα πολύ. Μερικές φορές με έβαζαν οι γονείς μου να διαβάσω διάφορα κλασσικά βιβλία ακόμα και με το ζόρι. Διότι έτσι πρέπει, μου έλεγαν. Από Έλληνες μου άρεσε πάρα πολύ ο Καραγάτσης και συγκεκριμένα το βιβλίο Η Μεγάλη Χίμαιρα."

Ήταν καλοκαίρι του 2007, και είχε έρθει ο ξάδελφος μου ο Ανδρέας για διακοπές στη Σάμο. Στα πλαίσια της καθιερωμένης ξενάγησης, πήγαμε και στο χωριό Μανωλάτες, περνώντας από μία υπέροχη διαδρομή (φωτογραφία 2) για να καταλήξουμε σε μία ταβέρνα με φοβερή θέα (φωτογραφία 1). Στο διπλανό τραπέζι ήταν μία παρέα Αθηναίων που συζητούσαν αρκετά φωναχτά. Λέει κάποια στιγμή μία κοπέλα : "Διάβασα πρόσφατα ένα υπέροχο βιβλίο του Μ.Καραγάτση. Την Μεγάλη Χίμαιρα."

"Τι έγινε ρε παιδιά; Μου έχει ξεφύγει κάτι;" σκέφτηκα.. "Πολύ ακούγεται αυτός ο Καραγάτσης." Αγόρασα λοιπόν Την Μεγάλη Χίμαιρα και μπορώ να πω ότι όντως άξιζε τον κόπο. Πρόκειται για πολύ καλό βιβλίο.

Φωτογραφία 2

Και επειδή σπάνια αρκούμαι σε ένα μόνο βιβλίο όταν μου αρέσει κάποιος συγγραφέας, αυτές τις μέρες διάβασα και ένα δεύτερο του Καραγάτση. Το βιβλίο λέγεται "Το Χαμένο Νησί" και εκδόθηκε πρώτη φορά το 1943. Πρόκειται για μία Φανταστική Νουβέλα, και χαρακτηρίζεται έτσι διότι η υπόθεση έχει να κάνει με ένα νησί που αποκολλάται από την υφαλοκρηπίδα του και από το Αιγαίο καταλήγει στον Ειρηνικό Ωκεανό! Οι κάτοικοι της νήσου (ονομάζεται Τήλος) αγνοούν την υπερωκεάνια μεταφορά, η οποία όμως, θέλουν δεν θέλουν τους επηρεάζει. Ανάμεσα στους κατοίκους είναι και ο Γερόλυμος Αβαράτος, Υποπλοίαρχος σε ένα καράβι που βούλιαξε στην περιοχή. Μέσα από τα δικά του μάτια, ζούμε και εμείς τις περιπέτειες πάνω στο νησί, οι οποίες ως επί το πλείστον είναι ερωτικού και υπαρξιακού χαρακτήρα. Οι ήρωες είναι ακραίοι αλλά συνάμα και γήινοι, ανήθικοι αλλά συνάμα και συμπαθητικοί. Ο χαρακτήρας των ηρώων, οι σκέψεις τους, οι μεταξύ τους σχέσεις και η κατάληξη τους, περιγράφονται από τον συγγραφέα με τρόπο εκπληκτικό. Μέσα σε 144 σελίδες κειμένου, ο Καραγάτσης εμβαθύνει στα θέματα του με αριστοτεχνικό τρόπο και δεν σε αφήνει να διαφύγεις της ατμόσφαιρας του νησιού ούτε στιγμή. Το μυστήριο που πλανάται στην ατμόσφαιρα συνδυάζεται ιδανικά με την εξέλιξη στις σχέσεις των ηρώων και το αποτέλεσμα είναι άκρως ικανοποιητικό.

Παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα από τους στοχασμούς του Γερόλυμου, όταν αυτός βρίσκεται σε μία βουνοκορφή και αγναντεύει το πέλαγο :

"Κάθησα σε μια μεγάλη πέτρα, να ξαποστάσω απ' τον ανήφορο πριν πάρω την κατηφοριά της ρεματιάς. Χάθηκε το μάτι μου στην έκταση του πελάγου. Και δεν ξέρω πως, - ήταν η ώρα στοχαστική, κ΄ η μοναξιά, κι' ο τόπος, - έφυγε κ΄η ψυχή μου, πισωδρόμησε στα υγρά και στεγνά μονοπάτια της περασμένης μου ζωής, γύμνωσε τον εαυτό μου, και τον έκρινε και στοχάστηκε.
Τριανταοχτώ χρονών. Πέρασαν τα νιάτα με τα όνειρα, κυλάει ο χρόνος που φέρνει το μεστωμένο άντρα στο κατόφλι του χινοπώρου. Τα γερατιά; Είναι ακόμα μακριά. Μα που είναι και τα νιάτα; Τι απομένει από την φλόγα της ψυχής, αυτή που φώτιζε τη ζωή με αντιφεγγίσματα πορφυρά; Τι κέρδισα, τι έχασα στο μεγάλο τριανταοχτάχρονο παζάρι της ζωής μου;
Και τότε είδα, και τότε ένιοσα-καθώς ο ήλιος του απομεσήμερου έγυρε κουρασμένος στο δρόμο της νυχτός-πως κύλησαν ανόητα τα χρόνια τα τριανταοχτώ , πως σπαταλήθηκαν δίχως λογισμό και κρίση, δίχως στοχασμό και πείρα, δίχως ηδονή και πίκρα, σε μια τελμάτωση ζωής καθημερινής, καθεωρινής, κουρντισμένης ωσάν ρολόϊ μ΄ελατήρια που δεν λένε να σπάσουν ποτέ. Σπατάλησα τα κερδητά μου δίχως να τα χαρώ. Κ' ήταν ζημιές τα κέρδη, κέρδη οι ζημιές, που ισοσκέλιζαν απελπιστικά όλα τα φύλα του μεγάλου βιβλίου... Καμιά μεταφορά εις νέον. Καμιά ανωμαλία στους λογαριασμούς. Κατάντησε μαγαζάκι η επιχείρηση, που πούλαγε αφιόνι με δράμι σ΄όσους ήθελαν να αποχτηνωθούν, όπως εγώ, όπως ο κόσμος όλος...."

Έχει και συνέχεια ο στοχασμός του Γερόλυμου αλλά είναι αρκετά μεγάλο το κείμενο για να το αναρτήσω όλο. Και τώρα ας αναρωτηθούμε όλοι μας. Τα ζούμε τα νεανικά μας χρόνια; Ή θα φτάσει η στιγμή που θα στοχαστούμε και θα νιώσουμε κενοί; Που θα νιώσουμε ότι τα σπαταλήσαμε; Τροφή για σκέψη και περισυλλογή...

ΤΟ "ΦΥΤΟ"

Είμαι ακόμα στην πατρίδα. Διάβασα αυτές τις μέρες ένα συγκλονιστικό βιβλίο του Μ. Καραγάτση και σκοπεύω να ποστάρω ένα απόσπασμα που μου άρεσε υπερβολικά. Αν δεν προκύψει κάτι άλλο, θα περάσω το ποστ τις επόμενες μέρες. Προς το παρόν, και με δεδομένο ότι δεν έχω DSL παρά μόνο μία free dial up σύνδεση, ποστάρω ένα διδακτικό ανεκδοτάκι που μου έστειλαν με e-mail. :

Χθες το βράδυ, καθόμασταν με τη γυναίκα μου στο τραπέζι και όπως βλέπαμε τις βραδυνές ειδήσεις για ένα θέμα ευθανασίας που έχει προκύψει πρόσφατα στην Ιταλία με μία κοπέλα, αρχίσαμε να μιλάμε για την ευθανασία.

Στο θέμα της επιλογής μεταξύ ζωής και θανάτου, της είπα:

"Μην μ' αφήσεις ποτέ να ζω σαν φυτό και σε αυτή την απαίσια κατάσταση, να εξαρτώμαι από μία μηχανή και να ταΐζομαι από το υγρό μιας μπουκάλας. Εάν με δεις σε τέτοια κατάσταση, αποσύνδεσε άμεσα τα μηχανήματα που με κρατάνε στη ζωή."

Οπότε η γυναίκα μου σηκώθηκε από το τραπέζι, τράβηξε την πρίζα της τηλεόρασης και του υπολογιστή και πέταξε τη μπύρα μου. Η μαλακισμένη!!

ΠΑΡΤΟ ΑΛΛΙΩΣ, ΜΕΓΑΛΕ!

Τόπος : Φούρνοι Κορσεών
Εποχή : 11 Μαρτίου 2009
Φωτογραφίες : Alexandros

Κουίζ:

Τι έκανε ο καπετάνιος την ώρα που το καράβι του προσάραζε;

α) Έβλεπε το Παναθηναϊκός-Βιγιαρεάλ;
β) "Βόλευε" μία πιτσιρίκα;
γ) Έπινε μπύρες μέχρι τελικής πτώσης;
δ) Όλα τα παραπάνω μαζί;

H ΣΟΦΙΑ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ

Πριν από ενάμιση μήνα περίπου βρέθηκα στην Αθήνα. Είχα προγραμματίσει να πάω, αλλά όχι μόνος και όχι για τόσες μέρες. Τελικά βρέθηκα στην πρωτεύουσα την Πέμπτη το απόγευμα ενώ είχα προγραμματίσει να βρίσκομαι εκεί την Παρασκευή το απόγευμα. Η χρονική αυτή μετάθεση έχει την σημασία της. Εξαιτίας της, έκανα μόνος μου ένα πολύ μεγάλο περίπατο (γύρω στις 4 ώρες) στο κέντρο της πόλης, καθώς ο φίλος που θα με φιλοξενούσε εργαζόταν μέχρι το απόγευμα της Παρασκευής.

Το έχω αισθανθεί και άλλες φορές, αλλά σε αυτόν τον περίπατο συνειδητοποίησα πόσο πολύ μου αρέσει να περπατάω μόνος στη μεγάλη πόλη. Το κάνω αρκετά συχνά και στη Θεσσαλονίκη. Η Αθήνα όμως είναι πολύ μεγαλύτερη και σου δίνει την αίσθηση ότι μπορείς να περπατάς για μέρες χωρίς να προλάβεις να δεις ούτε την μισή. Όταν είσαι μόνος σε μία πόλη και περπατάς, παρατηρείς. Αφουγκράζεσαι τα πάντα γύρω σου, αισθάνεσαι τους ήχους, τις κινήσεις, τα πρόσωπα των ανθρώπων, το άγχος τους, το χαμόγελο τους, την θλίψη τους. Εκτός αυτού, σκέφτεσαι. Παρατηρείς και σκέφτεσαι. Πράγματα που έχεις δει πάρα πολλές φορές στο παρελθόν νιώθεις σαν να τα βλέπεις για πρώτη φορά. Αρκεί να αφήσεις τον εαυτό σου να αποχωριστεί τις όποιες σκοτούρες και προβληματισμούς και να συγκεντρωθεί στο περιβάλλον. Δεν συμβαίνει πολύ συχνά αυτό. Μπορεί να φαίνεται απλό και να το θεωρεί κάποιος γελοίο να το αναφέρω ως κάτι ιδιαίτερο το να περπατάς με τις ώρες στην Αθήνα. Ίσως να είναι και έτσι. Όπως περπατούσα, πέτυχα ένα βιβλιοπωλείο και αγόρασα το "Η Σοφία μιας Ζωής" του Ναγκίμπ Μαχφούζ. Σκέφτηκα ότι κάποια στιγμή θα κουραστώ να περπατώ και όταν καθίσω για καφέ, το βιβλίο θα μου κρατήσει συντροφιά. Το διάβασα σχεδόν όλο στην καφετέρια. Πρόκειται για το απάνθισμα του έργου του μεγάλου Αιγύπτιου συγγραφέα. Το βιβλίο περιλαμβάνει αποσπάσματα από τα περισσότερα βιβλία που έγραψε ο Μαχφούζ και είναι χωρισμένο σε οχτώ ενότητες. Ιδού ορισμένες σημειώσεις ανά ενότητα:

1η ενότητα: Το ταξίδι μιας ζωής

• Ο άνθρωπος είναι προϊον των εμπειριών που βιώνει, παρότι ο αντίκτυπος των συγκεκριμένων εμπειριών απαιτεί χρόνο ώσπου να αναδυθεί στην επιφάνεια.
• Ο πολιτισμός ενός ανθρώπου δεν καθορίζεται από τα υλικά αγαθά που διαθέτει , αλλά από τον παλμό των σκέψεων και της καρδιάς του.
• Ποτέ μην πλησιάζεις έναν άνθρωπο που μισεί τον εαυτό του.
• Οι άντρες ακολουθούν τις όμορφες γυναίκες όπου και αν βρίσκονται. Αυτή είναι μία από τις βασικές αρχές της ζωής.

2η ενότητα: Εφήμερο ταξίδι

• Η ζωή υπερβαίνει την λογική
• Η ίδια η ύπαρξη δεν είναι τίποτα άλλο από μια σύνθεση τέχνης
• Η ίδια η ζωή είναι σημαντική, και όχι το νόημα της.
• Δεν είναι εκπληκτική η ζωή; Σε μία μόλις στιγμή διαγράφει τις πίκρες τις οποίες ακόμα και ένας ολόκληρος ωκεανός δεν είναι ικανός να απαλείψει

3η ενότητα: Έρωτας, φιλία και ευτυχία

• Με τον τρόπο που αγαπάς, με τον ίδιο τρόπο υπάρχεις
• Ακόμα και οι πιο εμπαθείς θα υποκύψουν κάποτε στη δύναμη της αγάπης, γιατί η αγάπη είναι πιο ισχυρή από το ξίφος.
• Η ευτυχία είναι βραχύβια, η θλίψη και ο πόνος την υπερβαίνουν χρονικά

4η ενότητα: Ιστορία και πολιτική

• Η δύναμη μόνη της δεν εξασφαλίζει την ασφάλεια, το μόνο που την εξασφαλιζει είναι η δικαιοσύνη
• Ο σοσιαλισμός είναι μία έκφραση ζήλιας απέναντι στους επιτυχημένους
• Οι επαναστάσεις σχεδιάζονται από τους ευφυείς, εκπληρώνονται από τους γενναίους και ωφελούν τους δειλούς.
• Τίποτα δεν διαφθείρει το μυαλό όσο η πολιτική
• Όποιος παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, είτε στον τόπο του είτε στην άκρη του κόσμου, έχει παραβιάσει τα δικαιώματα ολόκληρης της ανθρωπότητας
  

5η ενότητα: Αλήθεια, τέχνη και επιστήμες

• Μελέτησε αστρονομία, φυσική ή άλλα επιστημονικά συγγράμματα, ανακάλεσε στη μνήμη σου όσα θεατρικά έργα και ποιήματα επιθυμείς και πρόσεξε την ντροπή που σε κατακλύζει
• Ένα έργο τέχνης πρέπει να αξιολογείται μόνο σύμφωνα με τα καλλιτεχνικά κριτήρια και όχι σύμφωνα με την ηθική ή τις κοινωνικές αρχές
• Το παράλογο υπάρχει ανάμεσα μας σε αφθονία, πολύ προτού γίνει τέχνη
• Η επιστήμη χαρίζει στην ανθρωπότητα τη μαγεία, το φως, την καθοδήγηση και τα θαύματα της. Είναι η θρησκεία του μέλλοντος

6η ενότητα: Θάνατος και μεταθανάτια ζωή

• Σκεφτόμαστε το θάνατο ως την απόλυτη τραγωδία... Κι όμως ο θάνατος των ζωντανών είναι άπειρες φορές χειρότερος από εκείνο των νεκρών
• Ο φόβος δεν απομακρύνει από εμάς τον θάνατο, απομακρύνει τη ζωή!
• "Πεθαίνουμε" γιατί σπαταλάμε τις ζωές μας και ασχολούμαστε με ανούσια και ανόητα πράγματα.

7η ενότητα: Πίστη, ηθική και πνευματικότητα

• Καμία ευδαιμονία δεν είναι τόσο ακραιφνής όπως εκείνη της λατρείας
• Ο πνευματικός κόσμος είναι ακόμα πιο θαυμαστός από τον υλικό κόσμο. Είναι η μοναδική ελπίδα του ανθρώπου για πραγματική λύτρωση.
• Ένας κόσμος χωρίς ηθική είναι ένα σύμπαν χωρίς βαρύτητα
  

8η ενότητα: Η σοφία μιας ζωής

• Συχνά είναι πιο εύκολο να συμβιώνεις με τα φίδια παρά με τους ανθρώπους
• Όποιος ξεχνά το παρελθόν του, χάνει το μέλλον του.
• Αυτό που μετρά είναι οι πράξεις και όχι οι σκέψεις σου,επομένως δεν είμαι τίποτα περισσότερο από μια ιδέα.

Η ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΦΥΗΣ

"Μετά δήλωσε πως οι διάφοροι τύποι ευφυΐας μπορούσαν να περιοριστούν σε δύο κύριες μορφές: η πρώτη από αυτές , είπε, είναι αφομοιωτική ευφυΐα, η ευφυΐα που δρα σαν σφουγγάρι και απορροφά αμέσως ό,τι της προσφέρεται, που προχωράει με αυτοπεποίθηση και βρίσκει φυσικές, προφανείς σχέσεις και τις αναλογίες που άλλοι προηγουμένως έχουν καθορίσει, που είναι προσανατολισμένη σύμφωνα με τον κόσμο κι αισθάνεται στο στοιχείο της σε οποιοδήποτε τομέα της σκέψης.[...] Είναι η ευφυΐα των λεγόμενων ταλαντούχων ή ικανών, που ο κόσμος διαθέτει κατά χιλιάδες.[...] Είναι η ευφυΐα που τα πάει καλύτερα με τη ζωή κι επίσης αυτού του τύπου είναι, τελικά, η ευφυΐα των μεγάλων δοκησίσοφων. Διατρέχει μόνο δύο κινδύνους: την βαρεμάρα και την διασπορά. Η ματαιοδοξία την προτρέπει να χωθεί σ' όλους τους τομείς, και η υπερβολική ευκολία, όπως είναι γνωστό, τελικά προκαλεί βαρεμάρα.

Όσο για τον άλλο τύπο ευφυΐας , είπε, είναι πολύ πιο σπάνιος, πιο δυσεύρετος. Είναι μια ευφυΐα που βρίσκει παράξενα και πολλές φορές εχθρικά τα πιο κοινά δεσμά της λογικής, τα πιο τετριμμένα επιχειρήματα, το γνωστό και αποδεδειγμένο. Τίποτα δεν είναι γι' αυτήν "φυσικό" , τίποτα δεν αφομοιώνει χωρίς να νιώσει ταυτόχρονα κάποια απόρριψη: ναι, είναι γραμμένο, παραπονιέται, κι όμως δεν είναι έτσι, δεν είναι αυτό. Κι αυτή η απόρριψη είναι μερικές φορές τόσο έντονη, τόσο παραλυτική, που η ευφυΐα αυτή διατρέχει τον κίνδυνο να περάσει για αβουλία ή ηλιθιότητα Την απειλούν κι αυτή δύο κίνδυνοι, πολύ τρομεροί: η τρέλα και η αυτοκτονία. Πως θα αντέξει αυτή την επίπονη διαμαρτυρία ενάντια σε όλα, αυτή την αίσθηση πως δεν ταιριάζει με τον κόσμο, αυτό το βλέμμα που δε διακρίνει παρά ανεπάρκεια κι αδυναμία στους δεσμούς που οι υπόλοιποι βρίσκουν αναγκαίους. Μερικοί το καταφέρνουν ωστόσο, και τότε ο κόσμος γίνεται μάρτυρας των πιο θαυμαστών αποκαλύψεων και ο εξορισμένος από τα πάντα διδάσκει στους ανθρώπους πως να κοιτάξουν ξανά, πως να κοιτάζουν με τον δικό του τρόπο. Είναι λίγοι, πολύ λίγοι. Η ανθρωπότητα τους δέχεται άλλη μια φορά στην αγκάλη της και τους αποκαλεί μεγαλοφυϊες. Οι υπόλοιποι αυτοί που μένουν στα μισά του δρόμου, μουρμούρισε μιλώντας στον εαυτό του, «δεν έχουν στον ήλιο μοίρα»" Έτσι περιγράφει τις μορφές ευφυϊας ο Γκιγέρμο Μαρτίνες στο βιβλίο του "Σχετικά με τον Ροδερέρ" . Ο ήρωας-αφηγητής του βιβλίου είναι ο πρώτος τύπος, δηλαδή ο ευφυής-σφουγγάρι, και ο συμμαθητής του ονόματι Ροδερέρ είναι ο δεύτερος τύπος, δηλαδή ο μεφαλοφυής , που όμως, όπως προκύπτει από την εξέλιξη της ιστορίας "δεν έχει στον ήλιο μοίρα". Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο του Γκιγέρμο Μαρτίνες (1992) που μεταφράστηκε και εκδόθηκε (εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Τιτίνα Σπερελάκη , σελ. 144) στην Ελλάδα πέρυσι. Σε όλες τις σελίδες του, το βιβλίο περιγράφει την υποβόσκουσα "αντιπαράθεση" και τον κεκαλυμμένο ανταγωνισμό των δύο νέων σε όλα τα επίπεδα. Βασικά, αυτός που νιώθει θαυμασμό και δέος είναι περισσότερο ο αφηγητής για τον Ροδερέρ παρά το αντίθετο. Όλα ξεκινούν από μία παρτίδα σκάκι την οποία ο Ροδερέρ κερδίζει χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Λέει ο αφηγητής στο τέλος της παρτίδας: "Την ώρα που σηκωνόμουν κοίταξα το πρόσωπο του αντιπάλου μου. Περίμενα να συναντήσω μια από εκείνες τις εκφράσεις που εγώ δεν μπορούσα να καταπνίξω όταν κέρδιζα, μια λάμψη ικανοποίησης, ένα κακοκρυμμένο χαμόγελο. Ο Ροδερέρ ήταν σοβαρός, αποστασιοποιημένος από την παρτίδα".

Από εκεί και πέρα ξεκινά μία σειρά συναντήσεων ανάμεσα στους δύο νέους που καταλήγει πάντα σε φιλοσοφικές και άλλου είδους συζητήσεις στις οποίες ο Ροδερέρ ξεδιπλώνει την αδιαμφισβήτητη ευφυΐα του, αλλά και τον ιδιαίτερα ακραίο χαρακτήρα του. Απομονωμένος σε ένα δωμάτιο , με την μητέρα του να ανησυχεί , ο Ροδερέρ διαβάζει και στοχάζεται, στοχάζεται και διαβάζει. Αμφισβητεί τα πάντα , τίποτα για αυτόν δεν είναι θέσφατο, ψάχνει απαντήσεις για τον κόσμο, οι διατυπωμένες θεωρίες των μεγάλων φιλοσόφων δεν τον γεμίζουν. Ο Ροδερέρ μοιάζει αταίριαστος με τον κόσμο γύρω του, δείχνει να μην τον καταλαβαίνει. Και όπως λέει ο αφηγητής: "αυτή είναι η κατάρα της ευφυΐας, που, ακόμα και όταν προσπαθεί να είναι σεμνή, καταλήγει προσβλητική."